1201000-Автокөліктерге техникалық қызмет көрсету

1. Мамандық атауы: 1201000 «Автокөліктерге техникалық қызмет көрсету, жөндеу және пайдалану»
Біліктілігі: 1201123 «Техник–механигі»
   1. Жарықтандыру  түрлері
   2. Табиғи жарықтандыру
   3. Жасанды жарықтандыру
   4. Негізгі жарық техникалық ұғымдар мен бірліктер

2. Ұқсас мамандықтар:
       Автокөлік құралдарын жүргізуші, автомобильдерді жөндеу бойынша слесары.

3. Кәсіптік қызметтік саласы: Автомобиль және ауыл шаруашылық техникасына техникалық қызмет көрсету, диагностикалау және жөндеукәсіпорыны және мекемесі кәсіби қызмет саласы болып табылады.

4. Мамандықтың біліктілігі.
       Еңбек құралы бойынша кәсіптің түрі: техникалық құралдарды құру,  монтаждаумен, құрастырумен және реттеумен байланысты мамандықтарды қамтиды
       Мақсаты бойынша кәсітің түрі: "Адам - техника" түріндегі түрлендіру қызметтері
       Еңбек ауқымы бойынша кәсіптің түрі: автоматтандырылған және автоматты жүйелерін қолдануына байланысты мамандық, сондай-ақ машина-қолмен  еңбектену мамандық.

5. Мамандықтың сипаттамасы:
       Автомеханигі мамандығы бойынша  жұмыс істеу үшін, автокөлік құрылысы туралы жайбілім жеткіліксіз. Мұнда білу қажет ақаулықтардың түрлері және оларды жою жолдары, диагностикалық жабдықтармен қажетті жұмыс істеу дағдыларын, автокөлік тораптары мен агрегаттарына, дұрыс бөлшектеу және құрастыру білімі. Әрине, көптеген өмір осы маманың сапалы жұмыс байланысты. Сондықтан жұмысқа тек өз ісінің мамандарын қабылдайды техникалық қызмет көрсету станциялары, автобазалары және гараж шеберханалары.

6. Маманға қойылатын ерекше талаптар:
Мамандықка жоғарғы талаптарды қояды:
   • дене күші мен төзімділікке
   • көру өткірлігіне
   • вестибулярлық аппаратка

Техник-механик болуы керек:
   • қиял кеңістіктігі және техникалық ойлау
   • ұқыпты болу және мұқият
   • көру қимыл үйлесімі

7. Медициналық шектеулер:
Кәсіп істеуге қарсы айғақ алған адамдарға зардап шегетін аурулары:  көрсетілген
   • тыныс алу органдарының
   • тірек-қимыл аппаратының (радикулит, остеохондроз және т. б.)
   • жүрек-қан тамырлары және жүйке жүйелері
   • психикалық бұзылулар
   • көру және есту кемістігі бар
   • бүйрек және зәр шығару жолдарының
   • аллергия.

8. Кәсіптік дайындыққа қойылатын талаптар:
Техник-механик білуі тиіс:
   • өндірістік үрдістерді автоматтандыру негізінде, мақсаты, құрылысы, ауыл шаруашылығы машиналар мен жабдықтардың жұмыс істеу принципі, олардың кинематикалық, гидравликалық, пневматикалық және электр схемалары ауыл шаруашылық өндірісінде қолданылады.
   • жоспарлы-алдын ала жөндеу бірыңғай жүйесі, ауыл шаруашылық техникасын пайдалану тиімді тәсілдері; ұйымдастыру мен машиналарды сақтау ережесі; машиналар мен жабдықтарға техникалық қызмет көрсету және жөндеу жұмыстарды орындау бойынша технологиясы; машиналар мен жабдықтарды, олардың тораптары мен агрегаттарын техникалық жай-күйін диагностикалау құралдары мен әдістері;
   • ауыл шаруашылық техникасын жөндеу, электргаздәнекерлеу, токарлық және ұста жұмысы бойынша слесарлық іс; стандарттаудың негізгі ережесі; машина жасау өндірісінде өзара алмастыру және бақылау әдістері;
   • іс-шаралар бойынша қоршаған ортаны қорғау ережелері; еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы; машиналар мен жабдықтарға техникалық қызмет көрсету, жөндеу және пайдалану кезінде өртке қарсы іс-шаралар, жол қозғалысының қауіпсіздіқ ережелері.

 Техник-механик білуі керек:
   • шеберхана жұмысына басшылық, шешімдер жасау және олардың орындалуын бақылау, машиналар мен жабдықтарға техникалық қызмет көрсету және жөндеу және пайдалану кестесін құру және жұмысың жоспарлау;
   • машиналар, жабдықтар, тораптар, агрегаттардың диагностика құралдарды пайдалана отырып жағдайын анықтау, оларды пайдалану процесінде ақаулық себептерін анықтап;
   • машиналарды дайындау және сақтауға қоюға; автомобильдердің, тракторлардың, басқа ауыл шаруашылық  техникасы мен жабдықтарын пайдалануға беруді және орындауға қабылдауды және ұйымдастыру;
   • біліктілігін 2-4 разрядтар деңгейінде электрогаздәнекерлеу, слесарлық, токарлық, ұста жұмысың орындау;

9. Қолданылу аясы:
       Автомеханик автосервисте, шеберханаларда, гараждарда, өндірістік кәсіпорындардың түрлі салаларында, меншіктің түрлі нысандарында және жеке кәсіпорындарда жұмыс істейді.

10. Еңбек жағдайы:
       Еңбек жағдайынның және өндірістік процесі әсерінен байланысты адам ағзасына зиянды шаралардан қорғайтын еңбекті қорғау, қауіпсіздік техникасы назар аудару.
       Солтүстігінде төмен температурадағы еңбек жағдайларын ескеру. Солтүстік жағдайында жоғарғы жүктеме адамның жылу беруін арттырады.
       Қысқы жылы киімдерді қолдану, қысқы жағдайларда қозғалтқыштың жұмыс кезін есепке алу, катпайтың тежегіш сұйықтықтары қолдана білу. Өртке қарсы қауіпсіздік талаптарын сақтау.

11. Кәсіптік қауіп:
   • физикалық жүктеме ауырлығы орташа;
   • ыңғайсыз жұмыс қалпы (операциялар жиі орындауға тура келеді шектелген кеңістікте);
   • шу мен діріл жұмыс істеу кезінде жабдықтар;
   • ауасында зиянды улы заттардың жұмыс аймағы болуы (припои, флюстер және т. б.).
Бұл факторлар арқа және мойын ауруларына әкеліп соғатын, сондай-ақ буындардың ауруларына әкелуі мүмкін.

12. Талап етілетін кәсіптік білімдер:
       "Техник-механик" мамандықты меңгеру үшін орта кәсіптік білім беру бойынша мамандықтардың біреуі қызмет көрсетумен, жөндеумен, реттеумен және автомобильдердің пайдаланумен, тракторлардың, басқа ауыл шаруашылық техникасы мен жабдықтарға байланысты.

13. Мансаптық өсу:
       Айтарлықтай автомеханик мамандық өкілдері олардың мансап сатысымен жылжыту үшін жеткілікті мүмкіндіктері жоғын көпшілігі санайды. Егер мұндай мақсаты қатардағы маманда бар болса, онда оған нақты жетекшілік қызметті толығымен иелену.